آمادگی جسمانی
طبق تعریفی که وزارت بهداشت و منابع انسانی آمریکا ارائه کرده است، آمادگی جسمانی به ” ویژگی ها و توانایی های مرتبط با مهارت در انجام فعالیت های جسمانی گفته میشود. بعضی افراد این توانایی ها و ویژگی ها را به طور طبیعی دارند و بعضی دیگر، به مرور زمان آنها را به دست می آورند”.
فاکتورها یا عوامل آمادگی جسمانی و حرکتی عبارتند از:
- قدرت
- استقامت
- سرعت
- سرعت عکس العمل
- توان
- انعطاف پذیری
- چابکی
- هماهنگی
- و تعادل
با سنجش هر کدام از این عوامل می توان به سطح آمادگی جسمانی فرد پی برد.
استقامت
بطورکلی استقامت عبارت است از توانایی انجام حرکتی با سرعت و شدت ثابت به مدت طولانی استقامت نیز به دوصورت
- الف: استقامت قلبی-عروقی (تنفسی)
- ب: استقامت عضلانی
تقسیم میشود. البته استقامت عضلانی از نظرزمان به استقامت کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت تقسیم میشود.
الف) استقامت قلبی-عروقی (تنفسی):
آمادگی قلبی- عروقی (تنفسی) توانایی بدن برای رساندن و مصرف اکسیژن در کار و ورزش های شدید و طولانی مدت را آمادگی قلبی عروقی گویند. همچنین استقامت دستگاه گردش خون به عنوان توانایی سیستم گردش خون در انتقال اکسیژن هنگام تداوم فعالیت های ورزشی تعریف شده است.
استقامت – قلبی (تنفسی) مستلزم توانایی قلب و شش ها برای تأمین اکسیژن عضلات در حال کار به مدت زمان طولانی است. به عبارت دیگر، توانایی دستگاه های گردش خون و تنفس برای تنظیم و بهبودی ناشی از اثرات فعالیت بدنی متوسط تا شدید تند راه رفتن، دویدن، شنا یا دوچرخه سواری است که به آن استقامت یا آمادگی هوازی نیز میگویند.
اجرای چنین کاری به توانایی حمل اکسیژن جهت کار عضلات و توانایی این عضلات برای انقباض و استفاده از اکسیژن بستگی دارد . هر قدر بدن بتواند اکسیژن بیشتری جذب کند، به همان اندازه نیز کار هوازی بیشتری را میتواند انجام دهد و بدن با خستگی کمتری نیز روبرو می شود.
ب) استقامت عضلانی:
استقامت عضلانی برای اجرای بهتر بسیاری از مهارت های ورزشی ضرورت دارد. به همین دلیل یکی از عوامل آمادگی جسمانی به شمار می آید. استقامت عضلانی، توانایی یک عضله یا گروهی از عضلات برای انجام تعدادی حرکات یکنواخت و یا انقباض نسبتاً طولانی است.
قابلیت مذکور، معمولاً با شمارش تکرار (مانند دراز و نشست) یا مدت انقباض (کشش بارفیکس در زنان در حرکتی خاص مورد ارزیابی قرار می گیرد.
سرعت
سرعت عبارت است از توانایی جابجا شدن کل بدن (مانند دو) یا بخشی از بدن (مانند سرعت دست درمشت زنی) در کمترین زمان ممکن عامل سرعت رابطه مستقیم با وراثت دارد، زیرا سرعت بطور خاصی با نوع تارهای عضلانی که توسط وراثت تعیین میشوند در ارتباط است. البته در بسیاری از منابع سرعت و سرعت عکس العمل را یک عامل مشابه محسوب نموده/اند ولی این دو باهم تفاوت داشته و تمرینات خاص خود را دارند.
یکی از مهمترین تفاوت این دو را میتوان چنین عنوان کرد که سرعت ارتباط مستقیم با عامل وراثت دارد (وجود تارهای تند انقباض در عضلات) اما سرعت عکس العمل به نوعی اکتسابی بوده و با تمرین بهبود می‌یابد.
چابکی
یکی از قابلیت‌هایی است که در حیطه آمادگی حرکتی قرار دارد و فرد با توجه به سرعت و فرم بدن، جهت حرکت خود را، به صورت غیرارادی، با حفظ تعادل، سرعت و دقت زیاد، تغییر می‌دهد. چابکی با عوامل دیگر آمادگی جسمانی در ارتباط است و به قدرت، استقامت، سرعت، تعادل و مهارت بستگی دارد. چابکی، یکی از عوامل مؤثر در اجرای فعالیت‌های ورزشی است، که گاهی در انجام برخی مهارت‌های شغلی و روزمره نیز به کار می‌آید.
توان
بکارگیری حداکثر نیرو در حداقل زمان یا، قدرت در سرعت (در واقع همان قدرت انفجاری یا پلیومتریک است) به عبارت دیگر توانایی اعمال بیشترین نیرو در کمترین زمان ممکن را توان گویند.
قدرت عضلانی
توانایی اعمال بیشترین نیرو بر علیه یک مقاومت را قدرت گویند. قدرت حداکثر نیرویی است که میتوان اعمال نمود. قدرت عضلانی جزء دیگر آمادگی جسمانی است که در سلامتی و تندرستی افراد نقش مهمی ایفا میکند. قدرت به توانایی یک عضله یا گروهی از عضلات برای اعمال نیرو روی یک مقاومت اطلاق میشود.
قدرت قابلیتی است که موجب افزایش توانایی عمومی بدن میشود. قدرت به دو شکل ایستا و پویا تعریف می‌گردد. قدرت ایستا، نیروی اعمال شده در برابر شی غیرمتحرک یا ساکن میباشد، مانند فشار آوردن به دیوار.
در حالیکه قدرت پویا یا دینامیک عبارت است از نیروی اعمال شده توسط یک عضله هنگام حرکت بدن مثل شنا است. بنابراین هر فردی مقداری قدرت نیاز دارد که بدون آن نمی‌تواند کارهای روزانه را انجام دهد. مثل بلند کردن یک کیف، ایستادن و یا نشستن روی صندلی. توسعة قدرت مستلزم کار در برابر مقاومت به شیوة فزاینده است. قدرت عضلات در اثر تمرینات مقاومتی بهبود می‌یابند.
انعطاف پذیری
توانایی انجام فعالیت بدنی، حول دامنه کامل حرکتی مفصل میباشد. به عبارت دیگر به دامنه حرکتی گفته میشود که اعضا درآن دامنه قادر به حرکت هستند (با افزایش انعطاف پذیری خطر مصدومیت کاهش می‌یابد.
انعطاف پذیری به دو شکل ایستا و پویا تعریف میشود. انعطاف ایستا عبارت است از حدود تغییرات حرکت در حول مفصل. این انعطاف پذیری را میتوان به صورت دقیق تری توسط وسیله ای به نام انعطاف سنج اندازه گرفت.
انعطاف پذیری پویا فقط مربوط به تغییر حرکت کامل مفصل نبوده بلکه با نیروهایی که در برابر هر نوع تغییر حرکت مقاومت میکند، سروکار دارد.
تعادل
تعادل به توانایی حفظ پایداری و ایستائی بدن در فضا تعادل گفته میشود. که به دو صورت ایستا و پویا میباشد. (ایستا مانند بالانس زدن روی دست‌ها و پویا مانند اجرای حرکت‌های دارحلقه – بارفیکس یا پارالل) اندام‌های کمک کننده به حفظ تعادل در انسان عبارتند از:
- چشم
- گیرنده‌های عمقی کف پا
- گوش میانی
این اندام ها اطلاعات تعادلی را به مخچه ارسال می‌کنند. مخچه پس از تحلیل داده‌ها، اطلاعات اصلاحی را ارسال می‌نمایند.
هماهنگی
هماهنگی یکی از اجزاء آمادگی جسمانی به شمار می‌رود. هماهنگی به معنای توانایی اجرای آرام و دقیق حرکات بدنی است که اغلب شامل استفاده از حواس در یک سری انقباض‌های مرتبط عضلانی و همکاری اعصاب، عضلات و برخی ارگان‌های حسی میشود.
به عبارت دیگر هماهنگی عبارتست از عمل هماهنگ گروه‌های عضلات در هنگام اجرای یک عملکرد حرکتی که در آن درجاتی از مهارت نمایش داده شود. برخی دیگر از محققان، هماهنگی را همکاری متقابل سیستم عصبی – عضلانی و نقش آن را در اجرای حرکت‌های بدنی بسیار مؤثر می‌دانند.
هماهنگی جزء لاینفک تمام ورزش‌هاست که نبود آن ممکن است منجر به ایجاد حرکت‌های بدنی ضعیف و ناقص شود. هماهنگی با تمرین و ورزش منظم میتواند افزایش یابد.
